تحلیل زمانی– مکانی پایدار دریاچه‌های هامون

author

  • محمود خسروی دانشیار/گروه جغرافیای طبیعی و اقلیم شناسی ،دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
Abstract:

دریاچه‌های هامون به عنوان یکی از ناپایدارترین پهنه‌های آبی دنیا، از سالی به سال دیگر نوسانات شدیدی را نشان می‌دهند. قرارگیری منطقه منحصر به فرد تالاب هامون در دشت سیستان، اهمیت زیست محیطی خاصی را به آن بخشیده است و براساس کنوانسیون رامسر منطقه هامون به عنوان یک تالاب بین‌المللی از ارزش‌های اکولوژیکی خاصی برای جهانیان برخوردار است. در این مقاله رابطه فضایی ـ زمانی تغییرات آبهای سطحی و پایداری دریاچه‌های هامون و گودرزه از دوره 1972 تا 2004 با استفاده داده‌های سنجش از دور (تصاویر ماهواره‌های لندست سنجنده‌ها ی MSS ،TM و ETM+ و ماهواره IRS هند سنجنده‌های LISS-I و LISSII) بر اساس میزان ورودی آب هیرمند، پریان مشترک و رود سیستان مورد تحلیل قرار گرفته است. ورودی رودخانه هیرمند و شعبات آن در طی دوره آماری تحلیل و نقش آن در تغییرات سطح دریاچه‌ها آشکارسازی شد. سپس با توجه به رژیم رودخانه، تصاویر ماهواره ای محدوده دشت سیستان در طی دوره مورد مطالعه در دو نوبت پرآبی و کم آبی مورد مقایسه قرار گرفت. عمق آب، وسعت دریاچه‌ها و پوشش گیاهی دشت سیستان در یک دیدگاه سیستمی با استناد به این شواهد و با استفاده از عناصر اصلی تفسیر، تصاویر به روش اپتیکی تحلیل گردید. با استفاده از داده‌های ماهواره Topax/Poseidon Jason تغییرات پهنه آبی هامون پوزک طی دوره بحرانی خشکسالی تعیین و در نهایت مشخص گردید. این داده‌ها که شامل 289 اندازه گیری ارتفاع سطح دریاچه در طی یک دوره 10 ساله می‌باشد، نشان داد در 80 درصد موارد سطح دریاچه خشک و کم آب بوده است.نتایج نشان دهنده وابستگی شدید پایداری فضایی-زمانی هامون‌ها به ورودی آب هیرمند می باشد.ناپایدارترین پهنه هامون هیرمند و پایدارترین آنها هامون پوزک تشخیص داده شد. واکنش گودزره نسبت به خشکسالی‌های هیدرولوژیک کمتر از سایر پهنه‌های آبی بوده است.با توجه به عمق کم منابع آب و وابستگی شدید پهنه‌های آبی به ورودی هیرمند و مخازن احداث شده در مسیر آن، متاسفانه طی خشکسالی‌های اخیر تغییرات غیرقابل بازگشتی در پوشش زمین(Land Cover) این پهنه‌های باارزش ایجاد گردیده که برای حفظ تعادل هیدرواکولوژیک و جبران خسارات  به این اکوسیستم آسیب پذیر به سالیان بیشتری ورود آب در حد نرمال نیاز است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل زمانی– مکانی پایدار دریاچه های هامون

دریاچه های هامون به عنوان یکی از ناپایدارترین پهنه های آبی دنیا، از سالی به سال دیگر نوسانات شدیدی را نشان می دهند. قرارگیری منطقه منحصر به فرد تالاب هامون در دشت سیستان، اهمیت زیست محیطی خاصی را به آن بخشیده است و براساس کنوانسیون رامسر منطقه هامون به عنوان یک تالاب بین المللی از ارزش های اکولوژیکی خاصی برای جهانیان برخوردار است. در این مقاله رابطه فضایی ـ زمانی تغییرات آبهای سطحی و پایداری در...

full text

تحلیل زمانی – مکانی توفان‌های تندری در ایران

توفان‌تندر یک مخاطرۀ مهم آب‌وهوایی است که خسارات زیادی به بخش‌های مختلف وارد می‌کند. از این‌رو بررسی زمانی-مکانی آن می‌تواند کمک زیادی به شناخت قانونمندی‌های وقوع و تعیین پتانسیل مناطق مختلف نماید. این مطالعه با هدف تحلیل زمانی- مکانی توفان‌های تندری در ایران بر اساس جدیدترین آمار ساعتی به انجام رسیده است. به این منظور داده‌های ساعتی هوای حاضر مربوط به توفان‌های تندری 42 ایستگاه سینوپتیک کشور د...

full text

تحلیل مکانی و زمانی توفان‏ های تندری در دشت اردبیل

توفان‏های تندری، به‏دلیل رفتار بسیار نامنظم در ابعاد مکانی و زمانی، در منطقة شمال‏ غرب ایران از پدیده‏های آب و هوایی حائز اهمیت به‏شمار می‏روند، زیرا این نوع بارش‏ها نقش بسیار مهمی در فعالیت‏های اجتماعی و اقتصادی مانند تولید محصولات کشاورزی، استفاده از زمین زراعی، و مدیریت منابع آب دارند. در این پژوهش، به‏منظور شناسایی الگوهای سینوپتیک توفان‏های تندری طی بازة زمانی 1961-2016، از داده‏های ایستگا...

full text

تحلیل زمانی- مکانی چرخندهای ایران در سال 1376 خورشیدی

در این پژوهش، جهت تحلیل زمانی- مکانی چرخندهای ایران در سال 1376 خورشیدی، از محدوده مکانی 30- تا 80 درجه طول شرقی و 0 تا 80 درجه عرض شمالی و داده های ژئوپتانسیل با شبکه بندی 5/2 ٭ 5/2 درجه قوسی در ترازهای 1000، 925، 850، 700، 600 و 500 هکتوپاسکال استفاده گردید که به صورت شش ساعته (00، 06، 12، 18 زولو) از پایگاه داده (NCEP/NCAR) استخراج شده است. بدین صورت که، ابتدا پایگاه داده های ژئوپتانسیل در ن...

full text

تحلیل زمانی-مکانی بارش های فرین روزانه در ایران

  چکیده   در این پژوهش داده های بارش ماهانه ایستگاههای هواسنجی ایران از بدو تأسیس تا سال 2005 برای تحلیل زمانی- مکانی بارش های فرین روزانه کشور بررسی گردید. با استفاده از این پایگاه داده، نقشه های رقومی بارش سالانه و بارش فرین روزانه با تفکیک مکانی 15*15 کیلومتر محاسبه گردید. مقادیر بارش فرین روزانه به بارش سالانه تقسیم گردید و بدین ترتیب نقشه ضریب بارش فرین روزانه به دست آمد. با اعمال تحلیل خو...

full text

تحلیل تغییرات زمانی و مکانی بارش های سالانه ایران

عنصر بارش یکی از عناصر پیچیده و حیاتی جو زمین است و تغییرات زمانی و مکانی آن می تواند اقلیم ایران را کنترل کند. در این تحقیق به منظور مدلسازی تغییرات زمانی و مکانی بارش، از داده های مجموع بارش سالانه 50 ایستگاه هواشناسی همدید و اقلیمی در خلال سال های 1966 – 2005 که دارای پراکنش مناسبی است، استفاده شد. از آنجا که بارش به عنوان یک عنصر اقلیمی، رفتاری غیر خطی داشته و نیز از توزیع نرمال تبعیت نمی ک...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 3

pages  68- 79

publication date 2010-07-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023